020 1001

اسماعیل

/esmāeil/

(عبری) 1- به معنی «مسموع از خدا »؛ 2- (اَعلام) 1) پیامبر بنی اسرائیل پسر ابراهیم نبی(ع) و هاجر که جد اسماعیلیان یا عرب است، در روایت های اسلامی، پدرش را در ساختن خانه‌ی کعبه یاری کرد و پدرش مأمور قربانی کردن او در راه خدا شد، ولی جبرئیل در آخرین لحظه او را از این کار بازداشت؛ 2) نام پسر ارشد امام صادق(ع) که پیش از پدر وفات یافت. [قرن 2 هجری]؛ 3) اسماعیل: دومین امیر سامانی [279-259 قمری]، پسر احمد و جانشین برادرش نصر. آرامگاهش در بخارا است؛ 4) اسماعیل: نام دو تن از شاهان سلسله‌ی صفوی. شاه اسماعیل اول: بنیانگذار و نخستین شاه [905-930 قمری] سلسله‌ی صفوی در ایران، که در 14 سالگی رهبری قیام پیروان شیخ صفی بر ضدّ قراقوینلو به دست گرفت. شاه اسماعیل دوم: سومین شاه [984-985 قمری] سلسله‌ی صفوی، پسر و جانشین شاه تهماسب؛ 5) اسماعیل ابن علی نوبختی: [237-311 قمری] متکلم شیعی و صاحب کتاب های متعدد در فقه و رجال شیعه و در ردّ مخالفان؛ 6) اسماعیل ابن یسار نسایی: [قرن 2 هجری] شاعر شعوبی ایرانی، که در شعرهایش به زبان عربی ایرانیان را می‌ستود.

توضیحات بیشتر

اَسمر

/asmar/

(عربی) (در قدیم) گندم‌گون؛ سبزه.

توضیحات بیشتر

اَسنا

/asnā/

ارفع، بلندتر، عالی‌تر.

توضیحات بیشتر

اُسوه

/osveh/

(عربی) 1- پیشوا‌، رهبر، مقتدا، خصلتی که شخص بدان لایق مقتدایی گردد؛ 2- از واژه‌های قرآنی.

توضیحات بیشتر

اسکندر

/eskandar/

(معرب از یونانی) 1- به معنی یاوری کننده مرد؛ 2- (اَعلام) 1) اسکندر (= اسکندر مقدونی، اسکندر کبیر، اسکندر رومی): پادشاه مقدونیه [336-323 پیش از میلاد] که در 20 سالگی به پادشاهی رسید. دو سال بعد به ایران حمله کرد و در سال 331 پیش از میلاد تخت جمشید را تسخیر کرد و آتش زد. سپس روانه‌ی هند شد، ولی توفیقی نیافت و پس از بازگشت در بابل مرد؛ 2) اسکندر (= اسکندر ذوالقرنین): شخصیتی در افسانه‌های ایرانی که مادرش دختر فیلقوس (فیلیپ) یونانی و پدرش داراب شاه کیانی بود؛ 3) اسکندر: امیر [823-838 قمری] سلسله‌ی قراقوینلو؛ 4) اسکندر افرودیسی [وفات حدود 211 میلادی] فیلسوف ایرانی، از شارحان آثار ارسطو.

توضیحات بیشتر

اَشرف

/ašraf/

(عربی) 1- گرانمایه تر، شریف‌تر؛ شریف‌ترین، والاترین؛ 2- (در قدیم) بالاتر؛ 3- (اَعلام) نام پیشین شهر بهشهر در استان مازندران.

توضیحات بیشتر

اَشواق

/ašvāq/

(عربی) (جمع شَوق) (در قدیم) شوق ها، آرزومندی ها.

توضیحات بیشتر

اَشکان

/aškān/

(اشک + ان (پسوند نسبت))، منسوب به اشک که بانی و مؤسس خاندان اشکانیان بود.